แซกโซโฟน (saxophone) เป็นเครื่องดนตรีในตระกูลเครื่องลมไม้ ใช้ลิ้นเดี่ยวเหมือนของคลาริเน็ต แม้ว่าตัวเครื่องมักจะทำด้วยโลหะแต่สุ้มเสียงก็กระเดียดมาทางเครื่องลมไม้ แซกโซโฟนจึงได้รับฉายาว่า "คลาริเน็ตทองเหลือง" (brass clarinet)
แซกโซโฟน (Saxophone) มีลักษณะก้ำกึ่งระหว่างเครื่องลมทองเหลืองและเครื่องลมไม้ มีอายุน้อยเมื่อเทียบกับเครื่องดนตรีชนิดอื่นๆ ประดิษฐ์เมื่อ ค.ศ. 1840 ที่นครปารีส ประเทศฝรั่งเศส
ในปี ค.ศ. 1840 อดอล์ฟ แซก ได้รับการว่าจ้างจากหัวหน้าวงโยธวาทิต ให้ผลิตเครื่องดนตรีชนิดใดก็ได้ซึ่งสามารถเล่นเสียงให้ดัง เพื่อใช้ในวงโยธวาทิต (Military Band) และต้องการให้เครื่องดนตรีชนิดใหม่นี้เป็นเครื่องลมไม้ เขาจึงนำเอาเครื่องดนตรีประเภทเครื่องทองเหลืองชนิดหนึ่งซึ่งล้าสมัยแล้ว เรียกว่าแตรออพิคเลียด (Ophicleide) มาถอดที่เป่าอันเดิมออก แล้วเอาที่เป่าของคลาริเน็ตมาใส่แทน จากนั้นเขาได้แก้กลไกของกระเดื่องต่างๆ และปรับปรุงจนสามารถใช้งานได้ แซกโซโฟนจึงได้กำเนิดขึ้นมาเป็นชิ้นแรกของโลก
ในอดีตแซกโซโฟนมีฉายาว่า คลาริเน็ตทองเหลือง เพราะสามารถเล่นได้อย่างคล่องแคล่ว ปราดเปรียวเหมือนคลาริเน็ต ปัจจุบันแซกโซโฟนเป็นเครื่องเป่าที่มีบทบาทมากทั้งในวงโยธวาทิต วงแจ๊ส วงคอมโบ ตลอดจนวงดนตรีสมัยใหม่
แบร์ลิออซได้กล่าวว่าเสียงของแซกโซโฟนคือการผสมผสานเข้าด้วยกันระหว่าง ซอเชลโล ปี่คอร์อังแกลส์และปี่คลาริเน็ต แซกโซโฟนจะเล่นกระซิบกระซาบ อ่อนหวานนุ่มนวล หรือจะแผดให้แสบโสตประสาทก็ทำได้ จึงเหมาะสำหรับใช้เป็นเครื่องดนตรีบรรเลงเดี่ยว
อดอล์ฟ แซก (Antoine-Joseph Sax)
ประวัติ
อดอล์ฟ แซกซ์ (Adolphe Sax) เป็นผู้ที่ประดิษฐ์ แซกโซโฟนเป็นคนแรก มีชื่อจริงว่า Antoine-Joseph Sax แต่คนทั่วไปเรียกเขาว่า Adolphe Sax เป็นชาวเบลเยียมเกิดที่เมืองดินานท์ (Dinant) และต่อมาได้ใช้ชืวิตที่ฝรั่งเศส เกิด เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน ค.ศ. 1814 บิดาชื่อ ชาร์ล โจเซฟ แซก (Charles Foseph Sax) เป็นนักดนตรีเป่าฟลุตและคลาริเน็ต นอกจากนี้แล้วบิดาของเขายังมีโรงงานประดิษฐ์เครื่องดนตรี โดยเฉพาะเครื่องลมไม้และเครื่องทองเหลืองอยู่ที่เมืองดินานท์อีกด้วย ประมาณปี ค.ศ. 1815 บิดาเขาได้ย้ายโรงงานไปอยู่ที่กรุงบรัสเซลส์ อดอล์ฟ แซก ได้เรียนรู้และได้รับการถ่ายทอดวิชาต่างๆ จากบิดา ในขณะเดียวกัน อดอล์ฟ แซ็ก ยังได้ศึกษาดนตรีที่สถาบันดนตรีแห่งกรุงบรัสเซลส์ โดยเรียนเป่าฟรุตและคลาริเน็ต
ในปี ค.ศ. 1830 อดอล์ฟ แซ็ก ได้ประดิษฐ์ประดิษฐ์เครื่องดนตรีของเขาเป็นครั้งแรก โดยมีฟลุตและคลาริเน็ตซึ่งทำด้วยงาช้าง แสดงในงานนิทรรศการเครื่องดนตรีที่กรุงบรัสเซลส์ ในปี ค.ศ. 1838 เขาได้ลิขสิทธิ์ในการประดิษฐ์เบสคลาริเน็ต ระหว่างปี ค.ศ. 1840-1841 เขาได้ประดิษฐ์แซกโซโฟนและนำออกแสดงในงานนิทรรศการเครื่องดนตรีที่กรุงบรัสเซลส์ใน ค.ศ. 1841 แต่ขณะกรรมการไม่ได้มอบรางวัลให้แก่เขาโดยอ้างว่าอายุน้อย ในที่สุดเขาได้ย้ายไปตั้งร้านประดิษฐ์และซ้อมเครื่องดนตรีที่กรุงปารีสในปี ค.ศ. 1842 ร้านของเขาได้รับความนิยมมากที่สุดในยุโรป โดยเฉพาะเครื่องลมไม้และเครื่องทองเหลืองในสมัยนั้น เขาเสียชีวิตในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1894 ที่กรุงปารีสเมื่ออายุ 60 ปี
อดอล์ฟ แซกซ์ ประดิษฐ์แซกโซโฟน โดยการนำเครื่องดนตรีโบราณชนิดหนึ่งชื่อโอพิไคร (ophicleide) มาดัดแปลง ทำเป็นตัว Saxophone ซึ่งทำจากทองเหลือง และนำปากเป่า ของ คาลิเน็ต มาใส่ซึ่งเป็นเครื่องลมไม้ ดังนั้น Saxophone จึงได้เสียงที่ดุดัน แข็งแรง มาจากเครื่องทองเหลือง และได้ความอ่อน หวาน สดใส มาจากเครื่องลมไม้
 |
 |
|
Ophicleide
|
Clarinet
|
ในระยะต้นของต้นคริสต์ศตรรษที่ 20 บริษัทเฮนรี่ เซลเมอร์แห่งปารีสได้ซื้อร้านของอดอล์ฟ แซก ต่อของเขามาดำเนินการแทน และได้ผลิตแซกโซโฟนยี่ห้อ เซลเมอร์ ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1920
ชนิดของแซกโซโฟน
ตระกูลแซกโซโฟนเป็นตระกูลใหญ่เช่นเดียวกับคลาริเน็ต แซกโซโฟนมีขนาดต่างๆ ถึง 8 ขนาดด้วยกัน แต่นิยมใช้ในปัจจุบันมี 4 ชนิดด้วยกัน หลากหลายชนิดของแซกโซโฟน ได้กล่าวเกี่ยวกับชนิดของแซกโซโฟนไว้ว่าแซกโซโฟนในปัจจุบันประกอบด้วยแซกโซโฟนโซปราโน, แซกโซโฟนอัลโต้, แซกโซโฟนเทเนอร์และบาริโทนแซกโซโฟนในบรรดา 4 ชนิดที่กล่าวมานี้ แซกโซโฟนโซปราโนเป็นแซกโซโฟนที่มีเสียงความถี่เสียงสูงที่สุด ตามด้วยแซกโซโฟนอัลโต้ แซกโซโฟนเทเนอร์และสุดท้ายที่ต่ำคือบาริโทนแซกโซโฟน
1. โซปรานิโน แซกโซโฟน (Sopranino Saxophone) เป็น Saxophone ที่เล็กที่สุดในตระกูล อยู่ในบันไดเสียง Eb ส่วนมากมีลักษณะตรง แต่บางครั้งก็มีแบบงอบ้างก็มี และให้เสียงที่แหลมมาก และควบคุมเสียงยากมาก ดังนั้นจึงไม่ค่อยเป็นที่นิยมซักเท่าไหร่
 |
 |
แบบงอ
|
แบบตรง
|
โซปรานิโน แซกโซโฟน (Sopranino Saxophone)
2. โซปราโนแซกโซโฟน (Soprano Saxophone) เป็นแซกโซโฟนที่มีขนาดเล็ก น้ำหนักเบาและมีความถี่ยังไม่สูงที่สุด มีขนาดเล็กและน้ำหนักเบาจึงสามารถถือไว้ในมือได้ง่ายโดยไม่จำเป็นต้องใช้สายสะพายแซกโซโฟนก็ได้ โซปราโนแซกโซโฟนไม่เหมาะสมสำหรับผู้ที่ต้องการหัดเล่นแซกโซโฟนใหม่ๆ เนื่องจากมีความยากในการคุมเสียงมากกว่าแซกโซโฟนอัลโต้และเทเนอร์ ถือเป็นเครื่องที่ใช้แทนใวโอลินในช่วงโพสิชั่นที่หนึ่ง(1st)ในวงประเภทเครื่องเป่า ระดับเสียง Bb เท่ากับเครื่องดนตรีคลาริเน็ตและทรัมเป็ต ในปัจจุบันแซกโซโฟนโซปราโนจะมีรูปทรงให้เลือก 2 แบบ คือแบบตรง และแบบโค้งก็จะมีลักษณะเหมือกับแซกโซโฟนอัลโต้แต่มีขนาดเล็กกว่า
 |
 |
โซปราโนแซกโซโฟนแบบงอ
curved soprano saxophone |
โซปราโนแซกโซโฟนแบบตรง
(Soprano Saxophone) |
3. อัลโตแซกโซโฟน (Alto Saxophone) เป็นแซกโซโฟนที่ข้อนข้างเหมาะสำหรับผู้เริ่มต้น เนื่องจากเป็นแซกโซโฟนที่เป่าง่ายกว่าโซปราแซกโซโฟนและมีน้ำหนักเบากว่าแซกโซโฟนเทเนอร์แซกโซโฟนอัลโตสามารถเป่าได้ในดนตรีหลายๆ สไตล์ไม่ว่าจะเป็นสไตล์คลาสสิก, ป็อป, แจ็ส แต่นักดนตรีคลาสสิกจะนิยมใช้แซกอัลโตในการเล่นมากกว่าการใช้แซกโซโฟนชนิดอื่นๆ รวมถึงการเล่นดนตรีแบบแตรวง, คอนเสิร์ตหรือมาร์ชชิ่งแบรนด์ก็เช่นกัน ถือเป็นเครื่องที่ใช้แทนใวโอลิน - วิโอล่าในวงประเภทเครื่องเป่า แซกโซโฟนอัลโตจึงเป็นแซกโซโฟนที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในเอเชีย
อัลโตแซกโซโฟน (Alto Saxophone)
4. เทเนอร์แซกโซโฟน (Tenor Saxophone) เป็นแซกโซโฟนที่ถูกใช้มากในการเล่นดนตรีแนวแจ็ส แต่ก็สามารถเห็นแซกโซโฟนเทเนอร์ได้ในการเล่นดนตรีแบบอื่นๆ เสียงของแซกเทเนอร์จะมีลักษณะแบบนุ่มๆ อ้วนๆ ระดับเสียง Bb และต่ำกว่าแซกโซโฟนอัลโตและแซกโซโฟนโซปราโน รองจากแซกโซโฟนอัลโต (โทนเสียงที่เล่นได้จะอยู่ในโทนอัลโต - เทนเนอร์) ถือเป็นเครื่องที่ใช้แทนวิโอลาในวงประเภทเครื่องเป่า แล้วแซกโซโฟนเทเนอร์ก็น่าจะเป็นตัวเลือกที่มือใหม่ควรจะใช้ในการเริ่มต้น
เทเนอร์แซกโซโฟน (Tenor Saxophone)
5. C Melody (Tenor Saxophone In C ) เป็น Saxophone ที่มีขนาดใหญ่ กว่า Alto Saxophone แต่เล็กกว่า Tenor Saxophone มีลำตัวโค้งงอเช่นกัน อยู่ในบันไดเสียง C ไม่ค่อยเป็นที่นิยมซักเท่าไหร่
C Melody (Tenor Saxophone In C )
6. บาริโทนแซกโซโฟน (Baritone Saxophone) เป็นแซกโซโฟนที่มีขนาดใหญ่และมีความถี่เสียงต่ำ แต่ยังสามารถที่จะบรรเลงเดื่ยวได้เพราะโทนเสียงอยู่ในช่วงโทนเทนเนอร์-เบส ถือเป็นเครื่องที่ใช้แทนเชลโล่ในวงประเภทเครื่องเป่า และมีราคาค่อนข้างแพง และมีน้ำหนัก ดังนั้นบาริโทนแซกโซโฟนจึงไม่เหมาะแก่นักแซกโซโฟนมือใหม่ทั้งหลาย ความยาวท่อของบาริโทนแซกโซโฟนจะอยู่ประมาณ 7 ฟุต
บาริโทนแซกโซโฟน (Baritone Saxophone)
7. เบสแซกโซโฟน (Bass Saxophone) เป็น Saxophone ที่มีขนาดข้อนข้างใหญ่ มีขนาดใหญ่กว่า Baritone มี Range เสียงเทียบเท่า Tuba เสียงต่ำกว่าเทนเนอร์แซกฯ 1 ช่วงคู่แปด และต่ำกว่าบาริโทนแซกฯ เป็นคู่ 4 สมบูรณ์ อยู่ในบันไดเสียง Bb และใช้เป็นเสียง Bass ได้ดี เล่นโทนเบส เป็นหลัก ถือเป็นเครื่องที่ใช้แทนเสียงคอนทร่าเบสในวงประเภทเครื่องเป่า มีลำตัวโค้งงอ และขดเป็นวงที่บริเวณคอ เหมือน Baritone Saxophone สำหรับผู้ที่สูงประมาณ 175 Cm ขนาดของมันถ้าตั้งพื้นจะอยู่ประมาณ หน้าอกเรา หรือขนาด 4.5 ฟุต บางท่านสามารถคล้องคอเล่นได้ หรือบางท่านจะตั้งกับพื้นแล้วเล่น
เบสแซกโซโฟน (Bass Saxophone)
8. คอนทราเบส แซกโซโฟน (Contrabass Saxophone) เป็น saxophone ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในตระกูล อยู่ในบันไดเสียง Eb มี Range เสียงเทียบเท่า Double Bass, Bass Guitar มีช่วงเสียงต่ำกว่าบาริโทนแซกฯ 1 ช่วงคู่แปด ความยาวเป็นสองเท่าของบาริโทนแซกฯ มีขนาดถึง 6.5 ฟุต ความสูงของเครื่องมากกว่าคนเล็กน้อย เวลาเล่นต้องตั้งพื้น แล้วยืนเล่น หรือนั่งเก้าอี้สูงๆ เสียงจะเป็นลักษณะ Buzzy มากกว่าจะบอกได้ว่าเล่นโน้ตตัวอะไรเพราะความใหญ่ของตัวเครื่องต่อปากเป่า เป็นเครื่องดนตรีที่พบเห็นได้ยาก ยังคงมีการผลิตอยู่แต่ไม่มาก ด้วยความที่ใหญ่มากจึงไม่ค่อยเป็นที่นิยมนัก
คอนทราเบส แซกโซโฟน (Contrabass Saxophone)
เปรียบเทียบขนาดของ Saxophone ในแต่ละแบบ
นิยมใช้ในปัจจุบันมี 4 ชนิด
ที่มาภาพและบทความ :
โรงเรียนดนตรีลีลาบรรเลง
http://th.wikipedia.org/wiki/เครื่องเป่าลมไม้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น